Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

de auditu

  • 1 auditus

    1.
    audītus, a, um, Part. of audio.
    2.
    audītus, ūs, m. [audio].
    I.
    A hearing, listening (so perh. only post-Aug.;

    syn.: auditio, auscultatio): ea plurium auditu accipi,

    Tac. A. 4, 69:

    breviauditu,

    id. H. 2, 59:

    auditus auris,

    Vulg. 2 Reg. 22, 45;

    ib. Job, 42, 5: auditu audietis (by Hebraïsm),

    ib. Matt. 13, 14.—Hence, the instruction listened to (cf. audio, II. A. 2.):

    quis dignior umquam Hoc fuit auditu?

    Luc. 10, 183.— Also (like auditio, II.), a rumor, report:

    occupaverat animos prior auditus,

    Tac. H. 1, 76:

    Quis credidit auditui nostro?

    Vulg. Joan. 12, 38; ib. Rom. 10, 16.—
    II.
    The sense of hearing, the hearing (class.):

    auditus autem semper patet,

    Cic. N. D. 2, 57, 144: num quid aliquo sensu perceptum sit, aspectu, auditu, tactu, odore, gustatu, Auct. ad Her. 2, 5:

    aures acerrimi auditūs,

    Plin. 8, 32, 50, § 114; 23, 4, 42, § 85:

    Si totum corpus oculus, ubi auditus?

    Vulg. 1 Cor. 12, 17 bis. al. —In plur.: auditus hominum deorumque mulcens, i. e. aures, App Dogm. Plat. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > auditus

  • 2 audītus

        audītus ūs, m    [audio], the hearing, sense of hearing: auditu percipi, Her.: semper patet. —A hearing, listening: auditu compertum habere, Cu.: plurium auditu accipi, Ta.
    * * *
    hearing; listening; act/sense of hearing; hearsay

    Latin-English dictionary > audītus

  • 3 audiō

        audiō īvī or iī, ītus, īre    [2 AV-], to hear: quae vera audivi, taceo, T.: verbum ex te, T.: de te ex te, your account of yourself: ista de maioribus: ab ipso, H.: eum querentem, N.: hoc maiores natu dicere: a maioribus natu mirari solitum, etc.: Audiet civīs acuisse ferrum, H.: Bibulus nondum audiebatur esse in Syria: Cur ita crediderim audi, H.: audi Quid ferat, H.: id ex eo audivi, cum diceret, etc.: de Psaltriā hac audivit, T.: illos de quibus audivi: quin tu hoc audi, listen, T.: audin' (for audisne?), do you hear? T.—Supin. acc.: vocat (me) hic auditum scripta, H.—Supin. abl.: O rem auditu crudelem.—P. pass.: cui non sunt auditae Demosthenis vigiliae: non uni militi sed universis audiuntur, L.: Audita arboribus fides, H.: auditi advertitis cursum, already known by report, V. — Subst: nihil habeo praeter auditum, hearsay: refert audita, what he had heard, O.—To listen to, give attention to: etsi a vobis sic audior, ut, etc.: audi, Iuppiter, et tu, Iane, L.—To hear, be taught by, learn from: te annum iam audientem Cratippum: audiendum sibi de ambitu, i. e. must examine the charge: de pace audisse, entertained proposals, L.: dolos, investigate, V. — To listen to, lend an ear, regard, hear, grant: di meas preces audiverunt: neque preces audiri intellegit, Cs.: si sensisset auditas preces, L.: Audiit et genitor Intonuit, V.: puellas Ter vocata audis, H.—To hear with assent, accept, agree with, approve, yield to, grant, allow: fabulas: tum id audirem, si, etc., I would assent to it, if, etc.: audio, nunc dicis aliquid, granted: non audio, I do not admit it.—To obey, heed: sapientiam: me, L.: te tellus audit Hiberiae, H.: neque audit currus habenas, V.— In the phrase, dicto audiens esse, to obey: sunt illi quidem dicto audientes: dicto audientes in tantā re: dicto audiens esse huic ordini: Tullio iubere populum dicto audientem esse, L.: dicto audiens fuit iussis, N.—To be called, be named, reported, regarded: si curas esse quod audis, H.: Id audire, to bear that name, V.: bene audire velle, to be praised: bene a parentibus: male audies, you will be in bad repute, T.: insuetus male audiendi, N.: minus commode audire, i. e. to be injured in reputation.
    * * *
    audire, audivi, auditus V
    hear, listen, accept, agree with; obey; harken, pay attention; be able to hear

    Latin-English dictionary > audiō

  • 4 crūdēlis

        crūdēlis e, adj. with comp. and sup.    [crudus], rude, unfeeling, hard, unmerciful, hard - hearted, cruel, severe, fierce: mulier: in calamitate hominis: cenatus in conservandā patriā: in eos: in patriam: gratuito, S.: ecquid crudelius?: crudelior in nos Te, H.: tanto amori, Pr.: crudelissimi hostes: parricidae, S. — Of things, cruel, pitiless, harsh, bitter: bellum: res auditu: poena in cives: facinora, S.: arae, of blood, V.: verber, O.: crudele, suos addicere amores, O.: amor tauri, fierce, V.: crudelior mens, O.: manūs crudelissimae.
    * * *
    crudele, crudelior -or -us, crudelissimus -a -um ADJ
    cruel/hardhearted/unmerciful/severe, bloodthirsty/savage/inhuman; harsh/bitter

    Latin-English dictionary > crūdēlis

  • 5 dulcis

        dulcis e, adj. with comp. and sup.    [GVOR-], sweet: (animal) sentit et dulcia et amara: vinum, H.: dulcior uva, O.—As subst n.: Dulce dedit, a sweet drink (i. e. mulsum), O.—Fig., agreeable, delightful, pleasant, charming, dear, soft, flattering: orator: nomen libertatis: poëmata, H.: auditu nomen, L.: amores, H.: Dulce est pro patriā mori, H.: cui patriae salus dulcior quam conspectus fuit: dulcissima epistula.—As subst n.: Dulce satis umor, a delight, V. — Of persons, friendly, pleasant, agreeable, charming, kind, dear: amici: amicitia dulcior: liberi, H.: dulcissime Attice: dulce decus meum, H.: quid agis, dulcissime rerum? H.
    * * *
    dulce, dulcior -or -us, dulcissimus -a -um ADJ
    pleasant, charming; sweet; kind, dear; soft, flattering, delightful

    Latin-English dictionary > dulcis

  • 6 in-dīgnus

        in-dīgnus adj.    with comp. and sup, unworthy, undeserving, unfit: senator voluerat fieri, quamvis indignus: indignissimi candidati, L.: poëta, incompetent, H.: te omni honore indignissimum iudicat: magnorum avorum, V.: indigni erant qui impetrarent?: indignus quem mors tam saeva maneret, Iu.: ut a vobis redimeremur, L.: indigni fraternum rumpere foedus (i. e. quos non decet), H.—Not deserving, undeserving: calamitates hominum indignorum, undeservedly suffering: Cur eget indignus quisquam? H.: indignus iniuriā hac, T.: indigna laedi Crura, O.—Of things, unworthy, unbecoming, shameful, intolerable, severe, cruel, harsh: iniuria, T.: lictoribus indignum in modum mulcatis, L.: indignis modis acceptus, T.: indignissima mors: aliquid pro indignissimo habere, L.: hoc uno sol quicquam non vidit indignius: amor, not returned, V.: nulla vox populi R. maiestate indigna, Cs.: nihil facere fide suā indignum, N.: studiis labor, Iu.: digna atque indigna relatu Vociferans, V.: id auditu dicere indignum, L.: indignum est a pari vinci, indignius ab inferiore: Nec fuit indignum superis, bis, etc., i. e. deemed too severe, V.: indignum! shame! O.— Plur n. as subst: indigna pati, outrage, L.

    Latin-English dictionary > in-dīgnus

  • 7 mīrābilis

        mīrābilis e, adj. with comp.    [miror], wonderful, marvellous, extraordinary, amazing, admirable, strange, singular: facinora: pugnandi cupiditas, N.: Hic tibi sit potius quam tu mirabilis illi, H.: Cuncta, quibus est mirabilis, O.: mirabile est, quam non multum differat: esset mirabile quo modo, etc.: mirabile auditu: mirabile dictu Truditur, etc., wonderful to tell, V.: quo ista maiora ac mirabiliora fecisti: magna atque mirabilia portendi, great wonders, S.
    * * *
    mirabilis, mirabile ADJ
    wonderful, marvelous, astonishing, extraordinary

    Latin-English dictionary > mīrābilis

  • 8 miserandus

        miserandus adj.    [P. of miseror], lamentable, deplorable, pitiable, touching, affecting: aliis miserandus, aliis inridendus: Heu! miserande puer! V.: haec mihi videntur misera atque miseranda: manus Priamo, V.: fortuna, S.: miserandum in modum, pitiably: haec miseranda auditu, L.: miserande iaceres, Ni, etc. (i. e. miserandus), V.
    * * *
    miseranda, miserandum ADJ
    pitiable, unfortunate

    Latin-English dictionary > miserandus

  • 9 prova

    "test;
    Probe;
    prova"
    * * *
    f ( esame) test
    ( tentativo) attempt
    ( testimonianza) proof
    di abito fitting
    sports heat
    theatre prove pl rehearsal sg
    theatre prove pl generali dress rehearsal sg
    banco m di prova test bench
    a prova di bomba bombproof
    salvo prova contraria unless otherwise stated
    per insufficienza di prove for lack of evidence
    mettere alla prova put to the test
    * * *
    prova s.f.
    1 ( dimostrazione) proof; ( elemento, mezzo di prova) evidence [U]: ne abbiamo le prove, we have evidence of it; diede prova di essere un vero amico, he proved to be a real friend; è una prova della sua innocenza, this is a proof of (o this proves) his innocence; voglio la prova di quanto hai detto, I want proof of what you said // dare prova di, to give proof of: ha dato prova di eccellente preparazione, he showed excellent preparation // (dir.): prova diretta, direct evidence; prova indiziaria, indiretta, circumstantial (o indirect) evidence; prova a carico, a discarico, evidence for the prosecution, for the defence; prova per sentito dire, de auditu, hearsay evidence; prova illecita, illegally obtained evidence; prova reale, tangible evidence; prova non rilevante, irrelevant evidence; regole di prova, rules of evidence; il valore ( probante) della prova, the weight of evidence; prova in contrario, evidence to the contrary; la prova riguarda..., the evidence relates to... // fino a prova contraria, until one has proof to the contrary
    2 ( controllo, esperimento) test; trial; ( di dipendente) probation: superare una prova, to pass a test; mettere qlcu. alla prova, to put s.o. to the test (o to test s.o.); sembra buono ma bisogna vederlo alla prova, it looks good on paper but we'll need to see it tested // assumere qlcu. in prova, to take s.o. on for a trial period; il periodo di prova è di tre mesi, the trial period is three months; il nuovo impiegato è ancora in prova, the new clerk is still on probation // (comm.): prova del prodotto, product test; prova di vendita, sales test // (econ.): prova di mercato, market test; prova su zona, area test; prova di produzione, production test
    3 (tecn.) test, trial: prova a fatica, fatigue test; prova all'urto, shock (o impact) test; prova a trazione, tensile test; prova conclusiva, crucial test; prova di affidabilità, reliability test; prova di collaudo, acceptance test; prova di durata, endurance (o life) test; prova di durezza, hardness test; prova di elasticità, elasticity test; prova di laboratorio, laboratory test; prova di pressione, pressure test; prova di sicurezza, safety test; apparecchiatura di prova, test set; banco di prova, testing bench; mettere una macchina in prova, to test a machine // (mecc.): prova al banco, bench test; prova al freno, brake test // (elettr.): prova ad alta tensione, high-voltage test; prova di isolamento, insulation test; prova di rigidità dielettrica, electric strength test // (chim.) prova alla fiamma, flame test // (tess.) prova dei filati, yarn testing // (mar.): prova agli ormeggi, quay trial; prova a tutta forza, full-power trial // (aer.): prova a terra, ground test; prova di volo, flight trial; volo di prova, trial flight // (aut.): prova di consumo, fuel consumption test; prova di velocità, speed test; prova su strada, road test; targa di prova, temporary plate // (mil.) prova di tiro, range trial // (sport) prova di durata, long-distance trial // (inform.): prova del programma, programme checkout; prova automatica, self-test
    4 a prova di, proof (attr.): a prova di bomba, bombproof; a prova di cannone, shellproof; a prova di ruggine, rustproof; a prova di umidità, wetproof
    5 ( scolastica) test, examination: prova orale, oral test (o examination); prova scritta, written test (o examination); sostenere una prova, to take (o to do o to sit for) an examination
    6 (fig.) trial, ordeal: fu una dura prova, it was a severe trial (o ordeal); la sua vita fu piena di prove, his life was full of trials
    7 ( tentativo) try: farò una prova, I shall try; prima di cambiarlo facciamo un'ultima prova, before changing it let's have another try
    8 ( risultato, riuscita) result: dare una buona prova, to give good results
    9 (di abito, durante la confezione) fitting: ho fatto tre prove per questo abito, I've had three fittings for this dress; mettere in prova un abito, to make a dress ready for a fitting
    10 (teatr., mus.) rehearsal: prova generale, dress rehearsal, (mus.) final rehearsal; ogni giorno facciamo tre ore di prova, every day we rehearse for three hours
    11 (tip.) proof: foglio di prova, ( di stampa) specimen page; prima prova, foul (o flat) proof; seconda prova, revise; terza prova, second revise; prova in colonna, galley proof; correggere una prova, to correct a proof; tirare una prova, to pull a proof
    12 (mat.) proof: fa' la prova di questa addizione, check this sum; prova del nove, casting out nines: fare la prova del nove, to cast out nines
    13 ( sportiva) trials (pl.): la prova dei 100 metri, the 100 metres trials; le prove del Gran Premio inizieranno alle 13, the Grand Prix trials will begin at 1 p.m.
    * * *
    ['prɔva]
    sostantivo femminile
    1) (dimostrazione) proof U, evidence U

    dare prova di — to show [fermezza, coraggio]

    essere la prova di — to testify to, to bear testimony to [fatto, ostilità]

    dare buona prova di sé — to give a good account of oneself, to acquit oneself well

    2) dir. evidence U, proof; (documento) exhibit
    4) aut. ind. tecn. (collaudo) trial (run)

    prova su strada — road test, test drive

    volo, giro di prova — test flight, run

    fare delle -eto do o run tests, to test

    6) (verifica) test; (di persona) trial, test

    assumere qcn. in prova — to give sb. a trial, to try sb. (out)

    periodo di provatrial o probational period

    essere all'altezza della provato rise to o meet the challenge

    "uno, due, tre, prova" — "one, two, three, testing"

    mettere alla prova — to (put to the) test, to try [persona, capacità, resistenza]

    mettere a dura prova — to put a strain on, to strain o try [sth.] to the limit [pazienza, rapporto]

    "mettimi alla prova!" — "try me!"

    8) (esame) test, exam(ination)

    - e scrittewritten proof o examinations

    9) tip.
    10) (momento difficile) ordeal, hardship
    12) sport event; (prestazione) performance

    prova di velocità, a cronometro — speed, time trial

    13) teatr. mus. rehearsal

    fare le -e — to rehearse, to practise

    14) sart. fitting

    a prova di bomba — [ rifugio] shell-proof; fig. [pazienza, solidità] bombproof

    a prova di scasso — burglar-proof, tamper-proof

    prova a caricodir. evidence for the prosecution

    prova a discaricodir. evidence for the defence

    prova d'esameexamination o exam paper

    prova generaleteatr. dress rehearsal, trial run

    prova del novemat. casting out nines; fig. litmus test, acid test

    prova di resistenza sport mil. endurance test

    ••

    a tutta prova — [ coraggio] unflinching

    * * *
    prova
    /'prɔva/
    sostantivo f.
     1 (dimostrazione) proof U, evidence U; dare prova di to show [fermezza, coraggio]; essere la prova di to testify to, to bear testimony to [fatto, ostilità]; è la prova che it's a sure sign that; dare buona prova di sé to give a good account of oneself, to acquit oneself well; fino a prova contraria until proved otherwise
     2 dir. evidence U, proof; (documento) exhibit; una prova a piece of evidence; insufficienza di -e insufficient evidence
     3 mat. (operazione di verifica) proof
     4 aut. ind. tecn. (collaudo) trial (run); fare delle -e to run trials; il nuovo modello è in prova the new model is undergoing trials; prova su strada road test, test drive; volo, giro di prova test flight, run
     5 (esperimento) test; fare delle -e to do o run tests, to test; prova di laboratorio laboratory test
     6 (verifica) test; (di persona) trial, test; assumere qcn. in prova to give sb. a trial, to try sb. (out); periodo di prova trial o probational period; essere all'altezza della prova to rise to o meet the challenge; "uno, due, tre, prova" "one, two, three, testing"; mettere alla prova to (put to the) test, to try [persona, capacità, resistenza]; mettere a dura prova to put a strain on, to strain o try [sth.] to the limit [pazienza, rapporto]; ho bisogno di un lavoro che mi metta alla prova I need a job that stretches o challenges me; "mettimi alla prova!" "try me!"
     7 (tentativo) try; fare una prova to have a try
     8 (esame) test, exam(ination); prova orale oral examination; - e scritte written proof o examinations
     9 tip. prova di stampa proof
     10 (momento difficile) ordeal, hardship; superare una prova to go through an ordeal
     11 (manifestazione) prova d'amore demonstration of love; come prova della sua amicizia as a pledge of her friendship
     12 sport event; (prestazione) performance; - e eliminatorie heats; prova di velocità, a cronometro speed, time trial
     13 teatr. mus. rehearsal; fare le -e to rehearse, to practise
     14 sart. fitting; cabina o camerino di prova changing o fitting room
     15 a prova di a prova di bomba [ rifugio] shell-proof; fig. [pazienza, solidità] bombproof; a prova di scasso burglar-proof, tamper-proof
    a tutta prova [ coraggio] unflinching
    \
    prova d'acquisto proof of purchase; prova a carico dir. evidence for the prosecution; prova a discarico dir. evidence for the defence; prova d'esame examination o exam paper; prova generale teatr. dress rehearsal, trial run; prova del nove mat. casting out nines; fig. litmus test, acid test; prova di resistenza sport mil. endurance test.

    Dizionario Italiano-Inglese > prova

  • 10 aditu

    iz. [from Lat. auditu]
    1. ( p.) expert; \aditua da mikrobiologian she's an expert in microbiology
    2. (ituna, e.a.) \aditu bat dute elkarren artean they've got an understanding among themselves
    3. ez \adituarena egin to feign ignorance | to pretend not to hear du/ad.
    a. ( ezer) to hear; \aditu ezazu ondo! listen up!
    b. ( i-i) to hear; ez dizut ondo aditzen I'm not hearing you very well | I can't hear you very well
    2. ( ulertu) to understand, fathom, gather, grasp, get; aditzen dut zer esan nahi duen I {gather || understand} what he means; oker \aditu du he misunderstood; albaniera aditzen ez dutenak those who do not understand Albanian; elkar ezin \aditurik unable to understand each other; aditzeko da meaning | that is to say; bihar joango direla \aditu dut I've heard tell that they're going tomorrow
    a. ( usaina, e.a.) to perceive, discern, make out ; gelari zerion kirats arraro bat \aditu zuten they perceived a strange smell emanating from the room
    b. \aditu zuten etxean zegoela they could tell he was in the room da/ad.
    1. to make o.s. understood; ez da inorekin aditzen he doesn't get along with anyone
    2. ( azpilanean ibili) to conspire, connive; gure kontra \adituak dira they've conspired against us
    3. (B) to be aware; adi hadi! beware!

    Euskara Ingelesa hiztegiaren > aditu

  • 11 arguo

    argŭo, ŭi, ūtum (ŭĭtum, hence arguiturus, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 882 P.), 3, v. a. [cf. argês, white; argos, bright; Sanscr. árgunas, bright; ragatas, white; and rag, to shine (v. argentum and argilla); after the same analogy we have clarus, bright; and claro, to make bright, to make evident; and the Engl. clear, adj., and to clear = to make clear; v. Curt. p. 171].
    I.
    A.. In gen., to make clear, to show, prove, make known, declare, assert, mênuein:

    arguo Eam me vidisse intus,

    Plaut. Mil. 2, 3, 66:

    non ex auditu arguo,

    id. Bacch. 3, 3, 65:

    M. Valerius Laevinus... speculatores, non legatos, venisse arguebat,

    Liv. 30, 23:

    degeneres animos timor arguit,

    Verg. A. 4, 13:

    amantem et languor et silentium Arguit,

    Hor. Epod. 11, 9; id. C. 1, 13, 7.— Pass., in a mid. signif.:

    apparet virtus arguiturque malis,

    makes itself known, Ov. Tr. 4, 3, 80:

    laudibus arguitur vini vinosus Homerus,

    betrays himself, Hor. Ep. 1, 19, 6.—
    B.
    Esp.
    a.
    With aliquem, to attempt to show something, in one's case, against him, to accuse, reprove, censure, charge with: Indicāsse est detulisse;

    arguisse accusāsse et convicisse,

    Dig. 50, 16, 197 (cf. Fest. p. 22: Argutum iri in discrimen vocari): tu delinquis, ego arguar pro malefactis? Enn. (as transl. of Eurip. Iphig. Aul. 384: Eit egô dikên dô sôn kakôn ho mê sphaleis) ap. Rufin. §

    37: servos ipsos neque accuso neque arguo neque purgo,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120:

    Pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27; 2, 2, 32:

    hae tabellae te arguunt,

    id. Bacch. 4, 6, 10:

    an hunc porro tactum sapor arguet oris?

    Lucr. 4, 487:

    quod adjeci, non ut arguerem, sed ne arguerer,

    Vell. 2, 53, 4:

    coram aliquem arguere,

    Liv. 43, 5:

    apud praefectum,

    Tac. A. 14, 41:

    (Deus) arguit te heri,

    Vulg. Gen. 31, 42; ib. Lev. 19, 17; ib. 2 Tim. 4, 2; ib. Apoc. 3, 19 al.—
    b.
    With the cause of complaint in the gen.; abl. with or without de; with in with abl.; with acc.; with a clause as object; or with ut (cf. Ramsh. p. 326; Zumpt, § 446).
    (α).
    With gen.:

    malorum facinorum,

    Plaut. Ps. 2, 4, 56 (cf. infra, argutus, B. 2.):

    aliquem probri, Stupri, dedecoris,

    id. Am. 3, 2, 2:

    viros mortuos summi sceleris,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    aliquem tanti facinoris,

    id. Cael. 1:

    criminis,

    Tac. H. 1, 48:

    furti me arguent,

    Vulg. Gen. 30, 33; ib. Eccl. 11, 8:

    repetundarum,

    Tac. A. 3, 33:

    occupandae rei publicae,

    id. ib. 6, 10:

    neglegentiae,

    Suet. Caes. 53:

    noxae,

    id. Aug. 67:

    veneni in se comparati,

    id. Tib. 49:

    socordiae,

    id. Claud. 3:

    mendacii,

    id. Oth. 10:

    timoris,

    Verg. A. 11, 384:

    sceleris arguemur,

    Vulg. 4 Reg. 7, 9; ib. Act. 19, 40 al.—
    (β).
    With abl.:

    te hoc crimine non arguo,

    Cic. Verr. 2, 5, 18; Nep. Paus. 3 fin.
    (γ).
    With de:

    de eo crimine, quo de arguatur,

    Cic. Inv 2, 11, 37:

    de quibus quoniam verbo arguit, etc.,

    id. Rosc. Am. 29 fin.:

    Quis arguet me de peccato?

    Vulg. Joan. 8, 46; 16, 8.—
    (δ).
    With in with abl. (eccl. Lat.):

    non in sacrificiis tuis arguam te,

    Vulg. Psa. 49, 8.—
    (ε).
    With acc.: quid undas Arguit et liquidam molem camposque natantīs? of what does he impeach the waves? etc., quid being here equivalent to cujus or de quo, Lucr. 6, 405 Munro.—
    (ζ).
    With an inf.-clause as object:

    quae (mulier) me arguit Hanc domo ab se subripuisse,

    Plaut. Men. 5, 2, 62; id. Mil. 2, 4, 36:

    occidisse patrem Sex. Roscius arguitur,

    Cic. Rosc. Am. 13, 37:

    auctor illius injuriae fuisse arguebatur?

    id. Verr. 2, 1, 33:

    qui sibimet vim ferro intulisse arguebatur,

    Suet. Claud. 16; id. Ner. 33; id. Galb. 7:

    me Arguit incepto rerum accessisse labori,

    Ov. M. 13, 297; 15, 504.—
    (η).
    With ut, as in Gr. hôs (post-Aug. and rare), Suet. Ner. 7:

    hunc ut dominum et tyrannum, illum ut proditorem arguentes,

    as being master and tyrant, Just. 22, 3.—
    II.
    Transf. to the thing.
    1.
    To accuse, censure, blame:

    ea culpa, quam arguo,

    Liv. 1, 28:

    peccata coram omnibus argue,

    Vulg. 1 Tim. 5, 20:

    tribuni plebis dum arguunt in C. Caesare regni voluntatem,

    Vell. 2, 68; Suet. Tit. 5 fin.:

    taciturnitatem pudoremque quorumdam pro tristitiā et malignitate arguens,

    id. Ner. 23; id. Caes. 75:

    arguebat et perperam editos census,

    he accused of giving a false statement of property, census, id. Calig. 38:

    primusque animalia mensis Arguit imponi,

    censured, taught that it was wrong, Ov. M. 15, 73:

    ut non arguantur opera ejus,

    Vulg. Joan. 3, 20.—
    2.
    Trop., to denounce as false:

    quod et ipsum Fenestella arguit,

    Suet. Vit. Ter. p. 292 Roth.—With reference to the person, to refute, confute:

    aliquem,

    Suet. Calig. 8.—Hence, argūtus, a, um, P. a.
    A.
    Of physical objects, clear.
    1.
    To the sight, bright, glancing, lively:

    manus autem minus arguta, digitis subsequens verba, non exprimens,

    not too much in motion, Cic. de Or. 3, 59, 220 (cf. id. Or. 18, 59: nullae argutiae digitorum, and Quint. 11, 3, [p. 160] 119-123):

    manus inter agendum argutae admodum et gestuosae,

    Gell. 1, 5, 2:

    et oculi nimis arguti, quem ad modum animo affecti sumus, loquuntur,

    Cic. Leg. 1, 9, 27:

    ocelli,

    Ov. Am. 3, 3, 9; 3, 2, 83:

    argutum caput,

    a head graceful in motion, Verg. G. 3, 80 (breve, Servius, but this idea is too prosaic): aures breves et argutae, ears that move quickly (not stiff, rigid), Pall. 4, 13, 2:

    argutā in soleā,

    in the neat sandal, Cat. 68, 72.—
    2.
    a.. To the hearing, clear, penetrating, piercing, both of pleasant and disagreeable sounds, clear-sounding, sharp, noisy, rustling, whizzing, rattling, clashing, etc. (mostly poet.): linguae, Naev. ap. Non. p. 9, 24:

    aves,

    Prop. 1, 18, 30:

    hirundo,

    chirping, Verg. G. 1, 377:

    olores,

    tuneful, id. E. 9, 36: ilex, murmuring, rustling (as moved by the wind), id. ib. 7, 1:

    nemus,

    id. ib. 8, 22 al.—Hence, a poet. epithet of the musician and poet, clear-sounding, melodious:

    Neaera,

    Hor. C. 3, 14, 21:

    poëtae,

    id. Ep. 2, 2, 90:

    fama est arguti Nemesis formosa Tibullus,

    Mart. 8, 73, 7: forum, full of bustle or din, noisy, Ov. A.A. 1, 80:

    serra,

    grating, Verg. G. 1, 143:

    pecten,

    rattling, id. ib. 1, 294; id. A. 7, 14 (cf. in Gr. kerkis aoidos, Aristoph. Ranae, v. 1316) al.—Hence, of rattling, prating, verbose discourse:

    sine virtute argutum civem mihi habeam pro preaeficā, etc.,

    Plaut. Truc. 2, 6, 14:

    [Neque mendaciloquom neque adeo argutum magis],

    id. Trin. 1, 2, 163 Ritschl.—
    b.
    Trop., of written communications, rattling, wordy, verbose:

    obviam mihi litteras quam argutissimas de omnibus rebus crebro mittas,

    Cic. Att. 6, 5: vereor, ne tibi nimium arguta haec sedulitas videatur, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1. — Transf. to omens, clear, distinct, conclusive, clearly indicative, etc.:

    sunt qui vel argutissima haec exta esse dicant,

    Cic. Div. 2, 12 fin.:

    non tibi candidus argutum sternuit omen Amor?

    Prop. 2, 3, 24.—
    3.
    To the smell; sharp, pungent:

    odor argutior,

    Plin. 15, 3, 4, § 18.—
    4.
    To the taste; sharp, keen, pungent:

    sapor,

    Pall. 3, 25, 4; 4, 10, 26.—
    B.
    Of mental qualities.
    1.
    In a good sense, bright, acute, sagacious, witty:

    quis illo (sc. Catone) acerbior in vituperando? in sententiis argutior?

    Cic. Brut. 17, 65:

    orator,

    id. ib. 70, 247:

    poëma facit ita festivum, ita concinnum, ita elegans, nihil ut fieri possit argutius,

    id. Pis. 29; so,

    dicta argutissima,

    id. de Or. 2, 61, 250:

    sententiae,

    id. Opt. Gen. 2:

    acumen,

    Hor. A. P. 364:

    arguto ficta dolore queri,

    dexterously-feigned pain, Prop. 1, 18, 26 al. —
    2.
    In a bad sense, sly, artful, cunning:

    meretrix,

    Hor. S. 1, 10, 40: calo. id. Ep. 1, 14, 42:

    milites,

    Veg. Mil. 3, 6.—As a pun: ecquid argutus est? is he cunning? Ch. Malorum facinorum saepissime (i.e. has been accused of), Plaut. Ps. 2, 4, 56 (v. supra, I. B. a.).—Hence, adv.: argūtē (only in the signif. of B.).
    a.
    Subtly, acutely:

    respondere,

    Cic. Cael. 8:

    conicere,

    id. Brut. 14, 53:

    dicere,

    id. Or. 28, 98.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Brut. 11, 42.— Sup.:

    de re argutissime disputare,

    Cic. de Or. 2, 4, 18.—
    b.
    Craftily:

    obrepere,

    Plaut. Trin. 4, 2, 132; Arn. 5, p. 181.

    Lewis & Short latin dictionary > arguo

  • 12 Commodus

    1.
    com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,
    I.
    Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

    most freq. in Plaut.): statura,

    a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

    capillus,

    id. Most. 1, 3, 98:

    viginti argenti minae,

    full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

    talentum argenti,

    id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

    novem cyathis commodis miscentur pocula,

    Hor. C. 3, 19, 12:

    alimenta,

    Dig. 34, 1, 16, § 1:

    capitis valetudo commodior,

    more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

    and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

    to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—
    II.
    Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
    A.
    Of things.
    1.
    With dat.
    a.
    Of the purpose or use:

    curationi omnia commodiora,

    Liv. 30, 19, 5:

    nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

    Verg. G. 4, 129.—
    b.
    Of the person:

    hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

    Ter. Hec. 4, 2, 9:

    quod erit mihi bonum et commodum,

    id. Phorm. 1, 2, 81:

    nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

    Liv. 34, 3, 5:

    primordia eloquentiae mortalibus,

    Tac. Or. 12:

    hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

    Caes. B. C. 3, 85:

    quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

    Prop. 2 (3), 27, 4.—
    2.
    Absol.:

    hiberna,

    Liv. 42, 67, 8:

    longius ceterum commodius iter,

    id. 22, 2, 2; cf.:

    commodissimus in Britanniam transjectus,

    Caes. B. G. 5, 2:

    commodius anni tempus,

    Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

    faciliore ac commodiore judicio,

    Cic. Caecin. 3, 8:

    litterae satis commodae de Britannicis rebus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

    mores,

    id. Lael. 15, 54:

    commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

    Caes. B. G. 5, 11.—
    3.
    With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

    proinde ut commodum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

    si id non commodum est,

    id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

    id si tibi erit commodum, cures velim,

    Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—
    4.
    With ad and acc. of purpose (very rare):

    nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

    Ov. F. 2, 288.—
    5.
    With sup. in u (rare):

    hoc exornationis genus... commodum est auditu,

    Auct. Her. 4, 18, 26.—
    B.
    Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

    mihi commodus uni,

    Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

    quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

    Cic. Mur. 31, 66:

    commodior mitiorque,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

    Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    convivae,

    Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

    commodus comissator,

    Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

    commodus meis sodalibus,

    Hor. C. 4, 8, 1:

    homines,

    Plaut. Ps. 1, 5, 28:

    mulier commoda, Faceta,

    Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

    ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

    Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

    spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

    sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,
    III.
    Subst.: commŏdum, i, n.
    1.
    A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

    nostrum exspectare,

    Cic. Att. 16, 2, 1:

    cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

    id. ib. 14, 2, 3;

    12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

    when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,
    b.
    In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

    etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

    quod commodo tuo fiat,

    id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

    ubi consul copias per commodum exponere posset,

    Liv. 42, 18, 3:

    tamquam lecturus ex commodo,

    Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

    so opp. festinanter,

    id. 6, 2, 14.—
    2.
    Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

    commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

    Sen. Ep. 87, 36 sq.:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4:

    ut ex illius commodo meum compararem commodum,

    id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

    cui tam subito tot congruerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    (honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    pacis,

    Cic. de Or. 2, 82, 335:

    contra valetudinis commodum laborare,

    to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

    mea,

    Hor. Ep. 1, 14, 37:

    in publica peccem,

    id. ib. 2, 1, 3; cf.:

    populi commoda,

    Nep. Phoc. 4, 1.—
    b.
    Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

    omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

    emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

    emeritae militiae,

    id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

    militibus commoda dare,

    Ov. A. A. 1, 131 sq.:

    tribunatus,

    Cic. Fam. 7, 8, 1:

    missionum,

    Suet. Aug. 49.—
    c.
    A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—
    d.
    A useful thing, a good:

    commoda vitae,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

    cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

    Sen. Ep. 74, 17:

    inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

    id. ib. 87, 29. —
    e.
    Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

    ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

    Liv. 10, 25, 17.—
    3.
    Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

    qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—
    B.
    Advv.:
    1.
    commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
    a.
    At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

    ecce autem commodum aperitur foris,

    Plaut. Mil. 4, 4, 61:

    commodum adveni domum,

    id. Am. 2, 2, 37:

    orditur loqui,

    id. Trin. 5, 2, 12:

    ipse exit Lesbonicus,

    id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —
    b.
    To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.
    (α).
    Absol.:

    ad te hercle ibam commodum,

    Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

    Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

    Gell. 2, 2, 2:

    si istac ibis, commodum obviam venies patri,

    just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —
    (β).
    With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

    postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

    Ter. Eun. 2, 3, 52:

    commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

    Cic. Att. 13, 9, 1:

    emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

    id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

    adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

    cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

    Symm. Ep. 3, 50. —
    2.
    commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—
    3.
    commŏdē, adv.
    a.
    (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

    suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

    saltare, Nep. praef. § 1: legere,

    Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

    multa breviter et commode dicta,

    Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

    cogitare,

    id. Heaut. prol. 14:

    audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    valere,

    Plin. Ep. 3, 20, 11:

    feceris commode mihique gratum, si, etc.,

    Cic. Att. 10, 3 fin.:

    commode facere, quod, etc.,

    id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

    commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

    id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

    commode facere,

    to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—
    b.
    (Acc. to commodus, II.)
    (α).
    Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

    magis commode quam strenue navigavi,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2:

    explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

    Caes. B. G. 5, 49 fin.:

    hoc ego commodius quam tu vivo,

    Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

    consumere vitiatum commodius quam integrum,

    id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

    cui commodissime subjungitur,

    id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—
    (β).
    In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

    acceptae bene et commode eximus,

    Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—
    c.
    (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
    2.
    Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,
    1.
    Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

    thermae,

    Spart. Nigid. 6 al. —
    2.
    Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

    Nonae,

    Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—
    3.
    Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > Commodus

  • 13 commodus

    1.
    com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,
    I.
    Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

    most freq. in Plaut.): statura,

    a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

    capillus,

    id. Most. 1, 3, 98:

    viginti argenti minae,

    full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

    talentum argenti,

    id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

    novem cyathis commodis miscentur pocula,

    Hor. C. 3, 19, 12:

    alimenta,

    Dig. 34, 1, 16, § 1:

    capitis valetudo commodior,

    more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

    and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

    to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—
    II.
    Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
    A.
    Of things.
    1.
    With dat.
    a.
    Of the purpose or use:

    curationi omnia commodiora,

    Liv. 30, 19, 5:

    nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

    Verg. G. 4, 129.—
    b.
    Of the person:

    hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

    Ter. Hec. 4, 2, 9:

    quod erit mihi bonum et commodum,

    id. Phorm. 1, 2, 81:

    nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

    Liv. 34, 3, 5:

    primordia eloquentiae mortalibus,

    Tac. Or. 12:

    hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

    Caes. B. C. 3, 85:

    quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

    Prop. 2 (3), 27, 4.—
    2.
    Absol.:

    hiberna,

    Liv. 42, 67, 8:

    longius ceterum commodius iter,

    id. 22, 2, 2; cf.:

    commodissimus in Britanniam transjectus,

    Caes. B. G. 5, 2:

    commodius anni tempus,

    Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

    faciliore ac commodiore judicio,

    Cic. Caecin. 3, 8:

    litterae satis commodae de Britannicis rebus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

    mores,

    id. Lael. 15, 54:

    commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

    Caes. B. G. 5, 11.—
    3.
    With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

    proinde ut commodum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

    si id non commodum est,

    id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

    id si tibi erit commodum, cures velim,

    Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—
    4.
    With ad and acc. of purpose (very rare):

    nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

    Ov. F. 2, 288.—
    5.
    With sup. in u (rare):

    hoc exornationis genus... commodum est auditu,

    Auct. Her. 4, 18, 26.—
    B.
    Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

    mihi commodus uni,

    Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

    quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

    Cic. Mur. 31, 66:

    commodior mitiorque,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

    Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    convivae,

    Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

    commodus comissator,

    Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

    commodus meis sodalibus,

    Hor. C. 4, 8, 1:

    homines,

    Plaut. Ps. 1, 5, 28:

    mulier commoda, Faceta,

    Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

    ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

    Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

    spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

    sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,
    III.
    Subst.: commŏdum, i, n.
    1.
    A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

    nostrum exspectare,

    Cic. Att. 16, 2, 1:

    cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

    id. ib. 14, 2, 3;

    12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

    when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,
    b.
    In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

    etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

    according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

    quod commodo tuo fiat,

    id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

    ubi consul copias per commodum exponere posset,

    Liv. 42, 18, 3:

    tamquam lecturus ex commodo,

    Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

    so opp. festinanter,

    id. 6, 2, 14.—
    2.
    Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

    commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

    Sen. Ep. 87, 36 sq.:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4:

    ut ex illius commodo meum compararem commodum,

    id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

    cui tam subito tot congruerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    (honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

    Ter. Hec. 3, 5, 31:

    pacis,

    Cic. de Or. 2, 82, 335:

    contra valetudinis commodum laborare,

    to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

    mea,

    Hor. Ep. 1, 14, 37:

    in publica peccem,

    id. ib. 2, 1, 3; cf.:

    populi commoda,

    Nep. Phoc. 4, 1.—
    b.
    Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

    omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

    emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

    emeritae militiae,

    id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

    militibus commoda dare,

    Ov. A. A. 1, 131 sq.:

    tribunatus,

    Cic. Fam. 7, 8, 1:

    missionum,

    Suet. Aug. 49.—
    c.
    A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—
    d.
    A useful thing, a good:

    commoda vitae,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

    cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

    Sen. Ep. 74, 17:

    inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

    id. ib. 87, 29. —
    e.
    Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

    ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

    Liv. 10, 25, 17.—
    3.
    Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

    qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—
    B.
    Advv.:
    1.
    commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
    a.
    At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

    ecce autem commodum aperitur foris,

    Plaut. Mil. 4, 4, 61:

    commodum adveni domum,

    id. Am. 2, 2, 37:

    orditur loqui,

    id. Trin. 5, 2, 12:

    ipse exit Lesbonicus,

    id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —
    b.
    To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.
    (α).
    Absol.:

    ad te hercle ibam commodum,

    Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

    Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

    Gell. 2, 2, 2:

    si istac ibis, commodum obviam venies patri,

    just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —
    (β).
    With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

    postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

    Ter. Eun. 2, 3, 52:

    commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

    Cic. Att. 13, 9, 1:

    emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

    id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

    adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

    cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

    Symm. Ep. 3, 50. —
    2.
    commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—
    3.
    commŏdē, adv.
    a.
    (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

    suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

    saltare, Nep. praef. § 1: legere,

    Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

    multa breviter et commode dicta,

    Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

    cogitare,

    id. Heaut. prol. 14:

    audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    valere,

    Plin. Ep. 3, 20, 11:

    feceris commode mihique gratum, si, etc.,

    Cic. Att. 10, 3 fin.:

    commode facere, quod, etc.,

    id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

    commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

    id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

    commode facere,

    to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—
    b.
    (Acc. to commodus, II.)
    (α).
    Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

    magis commode quam strenue navigavi,

    Cic. Att. 16, 6, 1:

    ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

    id. Fam. 11, 16, 1:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2:

    explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

    Caes. B. G. 5, 49 fin.:

    hoc ego commodius quam tu vivo,

    Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

    consumere vitiatum commodius quam integrum,

    id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

    cui commodissime subjungitur,

    id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—
    (β).
    In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

    acceptae bene et commode eximus,

    Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—
    c.
    (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
    2.
    Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,
    1.
    Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

    thermae,

    Spart. Nigid. 6 al. —
    2.
    Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

    Nonae,

    Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—
    3.
    Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > commodus

  • 14 compotio

    compŏtĭo ( conp-), īvi, ītum, 4, v. a. [compos], to make partaker of (only anteand post- class.); constr. with acc. pers. and abl. or gen. rei.
    a.
    Act.:

    me piscatu novo,

    Plaut. Rud. 4, 2, 6:

    aliquem praedae,

    App. de Deo Socr. prol. p. 366, 20:

    aliquem voti,

    id. M. 11, p. 267, 34.—
    b.
    Pass., to become partaker of, to obtain, become master of:

    locis,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22 (i. e. to come into; cf. the same, v. 7:

    laborem hunc potiri): visu, auditu ejus,

    Tert. adv. Valent. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > compotio

  • 15 conpotio

    compŏtĭo ( conp-), īvi, ītum, 4, v. a. [compos], to make partaker of (only anteand post- class.); constr. with acc. pers. and abl. or gen. rei.
    a.
    Act.:

    me piscatu novo,

    Plaut. Rud. 4, 2, 6:

    aliquem praedae,

    App. de Deo Socr. prol. p. 366, 20:

    aliquem voti,

    id. M. 11, p. 267, 34.—
    b.
    Pass., to become partaker of, to obtain, become master of:

    locis,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22 (i. e. to come into; cf. the same, v. 7:

    laborem hunc potiri): visu, auditu ejus,

    Tert. adv. Valent. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > conpotio

  • 16 crudele

    crūdēlis, e, adj. [cf. Gr. kruos; Lat. crudus, cruor, caro], morally rude or unfeeling, with exclusive reference to conduct towards persons or things, hard, unmerciful, hard-hearted, cruel, severe, fierce (freq. and class. in prose and poetry).
    I.
    Of living subjects.
    (α).
    With in and abl.: crudeles gaudent in tristi funere fratris, Lucr. 3, 72; cf.:

    crudelis in calamitate hominis consularis,

    Cic. de Or. 2, 48, 198:

    cui nimis videtur senatus in conservandā patriā fuisse crudelis,

    id. Pis. 8, 17.—
    (β).
    With in and acc.:

    cum in eos, quos numquam viderat, tam crudelis fuisset,

    Cic. Phil. 5, 8, 22:

    in liberos atque in sanguinem suum,

    id. Fin. 1, 10, 34:

    in quos Sulla crudelis hoc socio fuisset,

    id. Att. 9, 14, 2:

    in patriam,

    id. Cat. 4, 6, 13; Liv. 2, 56, 7.—
    (γ).
    Absol.:

    crudelem Castorem, ne dicam sceleratum et impium!

    Cic. Deiot. 1, 2:

    crudelis atque importuna mulier,

    id. Clu. 63, 177:

    malus atque crudelis,

    Sall. C. 16, 3:

    o crudelis adhuc, etc.,

    Hor. C. 4, 10, 1:

    Neptunus tanto amori,

    Prop. 2 (3), 26, 45 et saep.— Comp.:

    ecquid acerbius? ecquid crudelius?

    Cic. Att. 9, 14, 2:

    magis timeo ne in eum exsistam crudelior,

    id. ib. 10, 11, 3:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos Te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61.— Sup.:

    parricidae,

    Sall. C. 52, 31.—
    II.
    Of inanimate subjects:

    crudele et exitiosum bellum,

    Cic. Att. 9, 6, 7:

    o rem cum auditu crudelem tum visu nefariam,

    id. Planc. 41, 99:

    poena in cives crudelis,

    id. Phil. 11, 1, 1:

    in tam crudelem necessitatem incidere,

    id. Tusc. 3, 25, 60:

    facinora (with foeda),

    Sall. C. 11, 4:

    crudele intolerandumque imperium (opp. justissimum atque optimum),

    id. ib. 10, 6:

    sententia,

    id. ib. 51, 17:

    consilia,

    Cat. 64, 175; cf. id. 64, 136:

    pestes,

    id. 69, 9; cf. id. 64, 76:

    venenum vitae nostrae,

    id. 77, 5:

    ferrum,

    Prop. 2 (3), 15, 43:

    verber,

    Ov. F. 2, 695:

    poena,

    id. M. 2, 612; Verg. A. 6, 585:

    egestas,

    Val. Fl. 4, 459 et saep.:

    quid faciat? crudele, suos addicere amores,

    Ov. M. 1, 617.— Comp.:

    ignis,

    Cat. 62, 20:

    janua,

    Prop. 1, 16, 17:

    mens,

    Ov. M. 11, 701:

    quid crudelius, quam? etc.,

    Quint. 11, 1, 85. — Sup.:

    nomen tyranni,

    Nep. Dion, 1, 4:

    manus,

    Petr. 105:

    caedes,

    Suet. Calig. 30.— Hence, advv.
    a.
    crūdēlĕ (prop. neutr. sing. of adj.), cruelly, etc., Stat. Th. 3, 211; Claud. Rapt. Pros. 3, 340; id. in Eutr. 2, 108. —
    b.
    crūdēlĭter, cruelly, in a cruel manner (very freq.), Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Off. 1, 24, 82; Caes. B. G. 7, 38; Nep. Paus. 3, 3; Quint. 1, 5, 9; Suet. Tib. 61 al.— Comp., Liv. 31, 29, 11; Cat. 62, 24; Ov. M. 3, 442.— Sup., Cic. Sull. 27, 75; id. Phil. 1, 14, 34; Caes. B. C. 1, 2 fin.; Nep. Eum. 6, 3 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > crudele

  • 17 crudelis

    crūdēlis, e, adj. [cf. Gr. kruos; Lat. crudus, cruor, caro], morally rude or unfeeling, with exclusive reference to conduct towards persons or things, hard, unmerciful, hard-hearted, cruel, severe, fierce (freq. and class. in prose and poetry).
    I.
    Of living subjects.
    (α).
    With in and abl.: crudeles gaudent in tristi funere fratris, Lucr. 3, 72; cf.:

    crudelis in calamitate hominis consularis,

    Cic. de Or. 2, 48, 198:

    cui nimis videtur senatus in conservandā patriā fuisse crudelis,

    id. Pis. 8, 17.—
    (β).
    With in and acc.:

    cum in eos, quos numquam viderat, tam crudelis fuisset,

    Cic. Phil. 5, 8, 22:

    in liberos atque in sanguinem suum,

    id. Fin. 1, 10, 34:

    in quos Sulla crudelis hoc socio fuisset,

    id. Att. 9, 14, 2:

    in patriam,

    id. Cat. 4, 6, 13; Liv. 2, 56, 7.—
    (γ).
    Absol.:

    crudelem Castorem, ne dicam sceleratum et impium!

    Cic. Deiot. 1, 2:

    crudelis atque importuna mulier,

    id. Clu. 63, 177:

    malus atque crudelis,

    Sall. C. 16, 3:

    o crudelis adhuc, etc.,

    Hor. C. 4, 10, 1:

    Neptunus tanto amori,

    Prop. 2 (3), 26, 45 et saep.— Comp.:

    ecquid acerbius? ecquid crudelius?

    Cic. Att. 9, 14, 2:

    magis timeo ne in eum exsistam crudelior,

    id. ib. 10, 11, 3:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos Te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61.— Sup.:

    parricidae,

    Sall. C. 52, 31.—
    II.
    Of inanimate subjects:

    crudele et exitiosum bellum,

    Cic. Att. 9, 6, 7:

    o rem cum auditu crudelem tum visu nefariam,

    id. Planc. 41, 99:

    poena in cives crudelis,

    id. Phil. 11, 1, 1:

    in tam crudelem necessitatem incidere,

    id. Tusc. 3, 25, 60:

    facinora (with foeda),

    Sall. C. 11, 4:

    crudele intolerandumque imperium (opp. justissimum atque optimum),

    id. ib. 10, 6:

    sententia,

    id. ib. 51, 17:

    consilia,

    Cat. 64, 175; cf. id. 64, 136:

    pestes,

    id. 69, 9; cf. id. 64, 76:

    venenum vitae nostrae,

    id. 77, 5:

    ferrum,

    Prop. 2 (3), 15, 43:

    verber,

    Ov. F. 2, 695:

    poena,

    id. M. 2, 612; Verg. A. 6, 585:

    egestas,

    Val. Fl. 4, 459 et saep.:

    quid faciat? crudele, suos addicere amores,

    Ov. M. 1, 617.— Comp.:

    ignis,

    Cat. 62, 20:

    janua,

    Prop. 1, 16, 17:

    mens,

    Ov. M. 11, 701:

    quid crudelius, quam? etc.,

    Quint. 11, 1, 85. — Sup.:

    nomen tyranni,

    Nep. Dion, 1, 4:

    manus,

    Petr. 105:

    caedes,

    Suet. Calig. 30.— Hence, advv.
    a.
    crūdēlĕ (prop. neutr. sing. of adj.), cruelly, etc., Stat. Th. 3, 211; Claud. Rapt. Pros. 3, 340; id. in Eutr. 2, 108. —
    b.
    crūdēlĭter, cruelly, in a cruel manner (very freq.), Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Off. 1, 24, 82; Caes. B. G. 7, 38; Nep. Paus. 3, 3; Quint. 1, 5, 9; Suet. Tib. 61 al.— Comp., Liv. 31, 29, 11; Cat. 62, 24; Ov. M. 3, 442.— Sup., Cic. Sull. 27, 75; id. Phil. 1, 14, 34; Caes. B. C. 1, 2 fin.; Nep. Eum. 6, 3 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > crudelis

  • 18 dulcis

    dulcis, e, adj. [from gulcis, by dissimilation; cf. ten-ebrae from root tam-; root in Sanscr. gul-jam, sweetness; Gr. glukus, glukeros, sweet], sweet (very freq.; cf.: suavis, venustus, jucundus, gratus, acceptus, amoenus, etc.).
    I.
    Lit., opp. amarus:

    (animal) sentit et dulcia et amara,

    Cic. N. D. 3, 13; cf. Plaut. Cist. 1, 1, 72:

    mel,

    id. Asin. 3, 3, 24; id. Truc. 2, 4, 20; cf.:

    liquor mellis,

    Lucr. 1, 938; 4, 13:

    aqua,

    id. 6, 890:

    poma,

    id. 5, 1377; Hor. S. 2, 5, 12:

    vinum,

    id. C. 3, 12, 1; cf.

    merum,

    id. ib. 3, 13, 2:

    dolium,

    id. Epod. 2, 47:

    olivum,

    id. S. 2, 4, 64:

    sapor,

    id. C. 3, 1, 19 et saep.— Comp.:

    uva,

    Ov. M. 13, 795.— Sup.:

    panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 92 et saep.—Hence,
    B.
    Subst. and heterocl., dulcia, ōrum, n., sweet cakes, honey-cakes, sugar-cakes (late Lat.), Vop. Tac. 6; Lampr. Heliog. 26; 31; Prud. Psych. 429.—
    II.
    Trop., agreeable, delightful, pleasant, charming, soft, flattering.
    A.
    In gen.:

    dulcia atque amara apud te sum elocutus omnia,

    Plaut. Ps. 2, 4, 2; cf. id. ib. 1, 1, 61; id. Truc. 1, 2, 78:

    vita,

    Lucr. 2, 997; cf.:

    lumina vitae,

    id. 5, 989:

    solacia, vitae,

    id. 5, 21:

    orator,

    Cic. Off. 1, 1, 3; cf.

    of orators or writers,

    Quint. 10, 1, 77; 73; 12, 10, 44; cf.

    also: non quo ea (oratione) Laelii quicquam sit dulcius,

    Cic. Brut. 21, 83:

    genus dicendi,

    Quint. 2, 8, 4:

    carmen,

    id. 12, 10, 33:

    poëmata,

    Hor. A. P. 99 et saep.:

    nomen libertatis,

    Cic. Verr. 2, 5, 63; cf. id. Att. 15, 13, 3:

    auditu nomen,

    Liv. 24, 21, 3:

    amores,

    Hor. C. 1, 9, 15:

    otium,

    id. Epod. 1, 8:

    fortuna,

    id. C. 1, 37, 11:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. C. 3, 2, 13.—With dat.:

    mensae dulcis herili canis,

    Val. Fl. 7, 130.—Prov.:

    dulce etiam fugias, fieri quod amarum potest,

    Pub. Syr. 144 Rib. — Sup.:

    epistola,

    Cic. Att. 15, 13, 4:

    quod in amicissimo quoque dulcissimum est,

    id. Lael. 23 fin. al.—
    B.
    In partic. of friends, lovers, etc., friendly, pleasant, agreeable, charming, kind, dear:

    amici (opp. acerbi inimici),

    Cic. Lael. 24 fin.; cf.:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    id. ib. 18 fin.:

    liberi,

    Hor. Epod. 2, 40; cf.

    nata,

    id. S. 2, 3, 199:

    alumnus,

    id. C. 3, 23, 7; id. Ep. 1, 4, 8.—Hence, in addressing a person:

    optime et dulcissime frater,

    Cic. Leg. 3, 11; cf.:

    dulcissime Attice,

    id. Att. 6, 2, 9: mi dulcissime Tiro, Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:

    dulcis amice,

    Hor. Ep. 1, 7, 12:

    dulce decus meum,

    id. C. 1, 1, 2.— Absol.:

    quid agis, dulcissime rerum?

    Hor. S. 1, 9, 4.— Hence, adv. (acc. to II.), agreeably, delightfully.
    (α).
    dulcĭter, Cic. Fin. 2, 6, 18; Quint. 1, 10, 24; 4, 2, 62; 9, 4, 14; 12, 10, 71. —
    (β).
    dulce, Cat. 51, 5; Hor. C. 1, 22, 23; 24; id. Ep. 1, 7, 27; Stat. S. 3, 4, 8; id. Th. 4, 274.—
    b.
    Comp.:

    dulcius spirare,

    Quint. 12, 10, 27; Prop. 1, 2, 14.—
    c.
    Sup.:

    dulcissime scripta,

    Cic. Brut. 19, 77.

    Lewis & Short latin dictionary > dulcis

  • 19 increpo

    in-crĕpo, ŭi, ĭtum (increpavi, Plaut. Most. 3, 2, 63; Vulg. Psa. 9, 6; Suet. Tib. 52:

    increpatus,

    Just. 11, 4, 5; Prud. 7, 195; Liv. 24, 17, 7 Cod.), 1, v. n. and a., to make a noise, sound, resound, to rush, rustle, patter, rattle, whiz (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    Neutr.:

    simul ut discus increpuit,

    Cic. de Or. 2, 5, 21:

    corvorum increpuit densis exercitus alis,

    Verg. G. 1, 382.—
    2.
    Transf., to make a noise, be noised abroad:

    increpui hibernum et fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    quicquid increpuerit, Catilinam timeri,

    Cic. Cat. 1, 7, 18:

    simul atque increpuit suspicio tumultus,

    id. Mur. 10, 22:

    si quid increparet terroris,

    Liv. 4, 43, 10:

    haec indigna miserandaque auditu cum apud timentes... increpuissent,

    id. 6, 37, 1.—
    B.
    Act., to utter aloud, produce, give forth ( poet.):

    saevas increpat aura minas,

    Prop. 1, 17, 6: tuba terribilem sonitum. Verg. A. 9, 504.—
    2.
    To cause to give forth a sound:

    cum Juppiter atras increpuit nubes,

    Ov. M. 12, 52:

    increpuit unda latus,

    id. Tr. 1, 4, 24; cf.:

    vincor ut credam miser Sabella pectus increpare carmina,

    disturb, confuse, Hor. Epod. 17, 28.—
    3.
    To make a noise at a person, thunder at:

    timeo totus, ita me increpuit Juppiter,

    Plaut. Am. 5, 1, 25.—
    II.
    Transf.
    A.
    To exclaim loudly against a person, to blame or upbraid loudly, to chide, rebuke, reprove.With acc.:

    numquid increpavit filium?

    Plaut. Most. 3, 2, 63:

    maledictis omnes bonos,

    Sall. C. 21, 4:

    gravibus probris,

    Liv. 23, 45, 5:

    etiam deos verbis ferocioribus,

    id. 45, 23, 19:

    cunctantes arma capere,

    id. 10, 35, 8:

    increpat ultro Cunctantes socios,

    Verg. A. 10, 830.—With ad and acc.:

    dictator ad contionem advocatam increpuit,

    spoke angrily, Liv. 4, 32, 2.— Absol.:

    ultro animos tollit dictis, atque increpat ultro,

    Verg. A. 9, 127.—
    B.
    To accuse a person of any thing:

    avaritiae singulos,

    Suet. Cal. 39:

    saevitiae populum,

    id. Galb. 15.—
    C.
    With an abstract object, to reprove, censure, inveigh against any reprehensible quality or act of a person:

    illis versibus increpant eorum arrogantiam,

    Cic. Ac. 2, 23, 74:

    illius in me perfidiam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 3:

    fugam,

    id. de Or. 2, 48, 199 al. —Hence, incrĕ-pĭtus, a, um, Part.
    A.
    Chided, reproved:

    praefecti navium graviter increpiti,

    Liv. 23, 26, 4; 24, 17, 7.—
    B.
    Accused:

    ignaviae,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 1, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > increpo

  • 20 percipibilis

    percĭpĭbĭlis, e, adj. [percipio], perceptible: aër ictus auditu percipibilis, Mar. Vict. p. 2451 P.

    Lewis & Short latin dictionary > percipibilis

См. также в других словарях:

  • auditu — See in auditu …   Ballentine's law dictionary

  • de auditu — [deodity] loc. adv. ÉTYM. 1870, P. Larousse; lat. de, et ablatif de auditus « ouïe », du supin de audire « écouter ». ❖ ♦ Au moyen de l ouïe. || Savoir qqch. de auditu. → Par ouï dire. || Il le sait de visu et de auditu. || Je ne le sais que de… …   Encyclopédie Universelle

  • Mirabĭle audītu — (lat.), wunderbar zu hören; M. dictu, wunderbar zu sagen, zu erzählen. Mirabilia, wunderbare Dinge …   Pierer's Universal-Lexikon

  • de auditu — de au|di|tu [de ] <lat. > vom Hören[sagen] …   Das große Fremdwörterbuch

  • Fides ex auditu —  (лат. вера от слышания)    выражение, к рому особое значение придают протестанты, подчеркивающие преимущество христианской проповеди как средства распространения христианской веры (Рим. 10:17) …   Вестминстерский словарь теологических терминов

  • in auditu — Within the hearing. Brown v Brashier (Pa) 2 Penr & W 114 …   Ballentine's law dictionary

  • in praesentia et auditu aliorum — In the presence and hearing of others. Broderick v James (NY) 3 Daly 481 …   Ballentine's law dictionary

  • Cesare Cremonini (philosopher) — Cesare Cremonini Full name Cesare Cremonini Born 22 December 1550 Cento (then in the Papal States), Province of Ferrara, Emilia Romagna, Italy Died …   Wikipedia

  • Sprachereignis — ist ein von dem Theologen Ernst Fuchs geprägter Begriff. Ihm gemäß ist ein Sprachereignis ein Ereignis, das den Charakter eines Aufschließens hat und so die Existenz des Menschen bewegt. Der Begriff nimmt seinen Ausgang in der… …   Deutsch Wikipedia

  • de visu — ● de visu locution adverbiale (latin de visu, d après ce qu on a vu) Après avoir vu, en témoin oculaire : Constater de visu. de visu loc. adv. (lat.) Après avoir vu, en voyant. S assurer de visu de la véracité d une description. ⇒DE VISU, loc.… …   Encyclopédie Universelle

  • Jacob Theodor Klein — nickname Plinius Gedanensium (15 August 1685 ndash; 27 February 1759) was a Royal Prussian jurist, historian, botanist, mathematician and diplomat in service of Polish King August II the Strong. He was also a correspondent of Friedrich Christian… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»